MANAQIB TUAN GURU SAMAN BIN HAJI WAN TAIB

  

Kelantan pada suatu ketika. Tahun tidak dinyatakan.

LATAR BELAKANG

    Nama sebenar Tok Ayah Haji Saman ialah Haji Saman bin Haji Wan Taib  bin Haji Wan Noh bin Haji Wan Sulaiman . Mengikut cerita , keturunan Tok Ayah Haji Saman berasal dari negara jiran iaitu Thailand. Namun tidak diketahui siapa yang mula-mula berhijrah ke Malaysia. Walaubagaimanapun , datuknya (Haji Noh) meninggal dunia di Pasir Puteh dan dikebumikan di Kampung Sungai Pasir Puteh. Ini berkemungkinan Haji Noh lah yang berhijrah ke Malaysia . Haji Saman dilahirkan (tidak dapat dipastikan tahun kelahirannya) dan dibesarkan di Pasir Puteh. Tok Ayah Haji Saman berpindah ke Kampung Bunut Payong setelah berkahwin dengan Mariam (Mariam berasal dari Kampung Bunut Payong) dan terus menetap di Bunut Payong sehingga kembali ke rahmatullah.

 

     Tok Ayah Haji Saman dikatakan seorang yang alim . Sebahagian besar hidupnya banyak dikorbankan untuk aktiviti keagamaan di Surau Bunut Payong. Beliau merupakan pengasas Surau Bunut Payong yang kini dikenali sebagai Masjid Bunut Payong. Walaubagaimanapun, surau yang menjadi tempat beribadat beliau telah dirobohkan . Masjid Bunut Payong yang ada pada hari ini didirikan oleh anak beliau iaitu Haji Mat Ali untuk menggantikan surau yang lama . Almarhum sanggup bergolok gadai harta benda semata-mata untuk menghantar anak-anaknya ke Tanah Suci Mekah (Haji Daud, Haji Harun dan Haji Mat Ali) . Tarikh sebenar Tok Ayah Haji Saman meninggal dunia tidak dapat dipastikan tetapi dipercayai pada awal tahun 1900 . Menurut sumber daripada internet , beliau meninggal pada tahun 1916. 

 

     Tok Ayah Haji Saman dikatakan seorang yang dihormati oleh sultan ketika itu. Rakyat pada masa tu dikehendaki membayar cukai kepada pemerintah (sultan), tetapi Tok Ayah Haji Saman tidak dikenakan cukai. Pernah suatu ketika , pegawai-pegawai istana yang baru dilantik telah pergi ke rumah beliau untuk mengutip cukai . tetapi Tok Ayah Haji Saman tidak menjelaskan cukai tersebut. Setelah diketahui oleh sultan bahawa pegawai istana datang mengutip cukai daripada Tok Ayah, baginda menitahkan supaya pegawai-pegawai tersebut tidak mengutip cukai daripada Tok Ayah Haji Saman. 

 

    Tok Ayah Haji Saman pernah berguru dan hidup sezaman dengan  Tuan Guru Haji Sulaiman Bin Haji Arsyad Bin Haji Abdul Somad @ Tok Pulai Chondong (1792 - 1873).  Tok Pulai Chondong adalah merupakan pengasas pertama pondok di Kelantan iaitu Pondok Pulai Chondong yang ditubuhkan pada tahun 1820 . Antara rakan seperguruan Tok Ayah Haji Saman ialah : 

 

1. Syeikh Wan Ali Kutan al Kalantani ( 1837-1913 ) - Mahaguru sekalian wali Allah

2. Tok Ayah Jamal | Tuan Jamal Peringat ( Meninggal tahun 1886 )

3. Tuan Guru Haji Haji Ya’qub Bin Muhammad ( Meninggal tahun 1907 )

4. Tuan Guru Haji Ahmad Bin Muhammad ( Meninggal tahun 1915) - Adik Tok Ayah Jamal

5. Tuan Guru Haji Umar Bin Haji Abdul Samad | Imam Surau Kerawang ( Meninggal tahun 1911 ) - Anak Tok Pulai Condong

6.  Tuan Guru Haji Muhammad Arshad Bin Haji Abdul Samad ( Meninggal tahun 1912 ) - Anak Tok Pulai Condong

7.  Tuan Guru Haji Wan Abdul Qadir Bin Haji Wan Sulayman ( Meinggal awal tahun 1900an ) - Guru kepada Raja Limbat

8.   Tuan Guru Haji Derani ( Meninggal tahun 1880) - Datuk kepada Tok Pulau Ubi & Tok Guru Dala

9.   Tuan Guru Haji Muhammad Bendang Riong, Patani ( Meninggal tahun 1950 )

10. Tok Chekeli

 

Sumber  

 

 

ANAK-ANAK DAN CUCU-CUCU TOK AYAH HAJI SAMAN 

 

 Tok Ayah Haji Saman mempunyai 3 orang isteri iaitu isteri 1 (tidak diketahui namanya). Mariam isteri kedua dan Kelsom isteri ketiga. Mengikut cerita , Tok Ayah tidak mengahwini ketiga-tiga isteri secara serentak, tetapi berkahwin setelah berlaku kematian isteri yang sebelumnya. Hasil perkongsian hidup dengan isteri-isterinya, Tok Ayah dikurniakan 6 orang cahaya mata. Perkahwinan dengan isteri pertama , belau dianugerahkan seorang putera, iaitu Abdullah (gelarannya Dollah Kerbau Jantan). Abdullah pula tidak mempunyai anak. 

 

 

Setelah isteri pertama meninggal dunia, Tok Ayah berkahwin pula dengan Mariam. Hasil perkahwinan dengan Mariam, beliau dikurnaikan 5 orang putera iaitu Ahmad, Haji Daud, Haji Harun , Haji Mat Ali dan Abdul Latif. Perkahwinan dengan Kelsom (isteri ketiga) tidak dikurniakan zuriat. 

 

 

Anak sulung Tok Ayah Haji Saman hasil perkahwinan dengan Mariam ialah Ahmad. Ahmad setelah berkahwin dikurniakan seorang puteri yang dinamakan sebagai Mariam, mengambil nama neneknya. 

 

 

Haji Daud pula mempunyai 4 cahaya mata hasil perkahwinan dengan 2 orang isteri. Hasil kerkahwinan dengan Mek (isteri pertama), mereka dikurniakan 2 orang anak bernama Yusof dan Halimah. Manakala perkahwinan dengan isteri kedua , Sofia, mereka dikurniakan 2 orang anak iaitu Taib dan Ibrahim. 

 

 

Putera ketiga Tok Ayah Haji ialah Haji Harun . Perkahwinan Haji Harun dengan Mek (isteri pertama), beliau dikurniakan 2 orang putera iaitu Idris dan Abdul Rahman (Pak Da Man) dan seorang puteri iaitu Aishah. Setelah Mek kembali kerahmatullah, Haji Harun berkahwin pula dengan Munah. Hasil perkahwinan kedua ini, Haji Harun dikurniakan 6 orang putera iaitu Haji Ibrahim (Pak Teh Him), Abdullah (meninggal dunia ketika masih muda) , Haji Zakaria (Pakcik Ya) , Ismail (Pak Wil), Haji Mohamed (Pak Cik Mat ) dan Othman (Pak Su Man). 

 

Anak Tok Ayah Haji Saman yang keempat ialah Haji Mat Ali. Haji Mat Ali telah berkahwin dengan  Zainah (lebih dikenali dengan panggilan Che Putih) dan hasil perkahwinan mereka telah memperoleh 4 orang putera. Putera sulung ialah Hasan (PakTeh Hassan ), putera kedua Haji Ahmed (Ayahchik) , putera ketiga Haji ............ (Pakcik Omar) dan putera bongsu ialah Haji Kadir (Paksu Dir).

 

 

Putera bongsu (kelima) Tok Ayah Haji Saman ialah Abdul Latif (Pakcu Latif). Beliau tidak mempunyai zuriat.

 

 

Tok Ayah Haji Saman telah meninggalkan 6 orang anak dan 18 orang cucu. Setakat hari ini (tidak dinyatakan dalam buku salasilah), hanya 2 orang cucu almarhum yang masih ada iaitu Pak Cik Omar dan Paksu Dir. Hasil perkahwinan cucu-cucu Tok Ayah Saman  sehingga hari ini mewujudkan satu keluarga yang besar, yang berada di pelosok negara terutama di negeri Kelantan .

 

Maklumat disalin dan diolah daripada buku Salasilah Keluarga Tok Ayah Haji Saman (Haji Saman bin Haji Wan Taib), Kampung Bunut Payong Kota Bharu Kelantan.  Salinan boleh didapatkan di sini.

 

Salasilah Keluarga Tok Ayah Haji Saman yang diperoleh penulis melalui bonda penulis, Zanariah bin Muhammad